Onze ervaringen met een wormenbak
Wie geen tuin heeft maar toch wil thuiscomposteren, kan gebruik maken van een wormenbak. IVLA neemt de proef op de som en test de Urbalive wormenbak uit op kantoor. Hier lees je onze ervaringen.
Heb je een vraag?
Bij de algemene info over wormenbakken vind je misschien een antwoord. Je mag ons uiteraard ook gewoon contacteren via info@ivla.be.
Nuttige tips
- Nu we vaker percolaat hebben, wordt de filter ook natter en sijpelt er meer compost door naar de percolaatbak. Hou er rekening mee als je een korte check wil doen, dat je de natte filter ergens op een groot stuk karton of een oude doek kan leggen. Zo vermijd je heel wat opkuiswerk nadien. Wij spoelen de filter liever niet af om te vermijden dat er scheurtjes in komen.
- Hoewel het kraantje om af te tappen onderaan de bak zit, blijft er toch steeds een klein bodempje percolaat achter in de bak. Ook daar waar de holtes zitten voor de poten van de bak, blijft er percolaat zitten. Voorlopig ondervinden wij hier geen last van, maar mocht het voor geurtjes zorgen, kunnen we de percolaatbak eens afspoelen (zonder wasmiddel of zeep).
De opstart
We hebben de wormenbak sinds 19 maart 2024. De wormen werden bij een wormenkweker besteld en werden dus met kweekgrond meegeleverd. Omdat er in die kweekgrond nog ruim voldoende voedingsstoffen aanwezig waren, duurde het wel een tijd voor de wormen overschakelden op ons GFT-afval.
We gaven in het begin dan ook heel weinig GF. Daardoor stond de bak lange tijd vrij droog. De wormen kropen samen in de hoekjes, waar meer vocht zat. Door meer GF toe te voegen, kwam dit weer goed. We merkten op dat de wormen goed actief werden vlak onder de oppervlakte.
Je kan overigens ook gewoon wat water toevoegen aan de wormenbak als je merkt dat die te droog staat.
Een wormenbak die te nat staat,moet je ook vermijden. Dan slibt de aarde toe en sterven de wormen. Merk je dat de wormenbak te vochtig is, voeg dan wat kartonsnippers (onbedrukt karton) of houtschilfers toe en wacht enkele dagen voor je er weer GF in gooit.
Wij doen een korte dagelijkse check om te controleren of er geen wormen in de percolaatbak gevallen zijn. Een dode worm in het percolaat kan namelijk hard beginnen stinken.
Omdat er een filter tussen de percolaatbak en de onderste laag zit, komt dit gelukkig niet vaak voor.
Geleerd door 'trial and error': sinaasschillen kunnen in de wormenbak, maar wees zuinig met het vruchtvlees. Dit kan een heel straffe geur veroorzaken. Is natuurlijk wel makkelijk te verhelpen door het teveel weer uit de bak te halen.
Na verloop van tijd zagen we heel wat babywormpjes in de bak. Dit toont aan dat de populatie zich goed aanpast aan de hoeveelheid aangeboden GFT.
Je zal ook regelmatig iets zien kiemen in de bak, afhankelijk van wat je erin gooit natuurlijk. Wij hebben al een verzameling plantjes uit de bak gehaald en wachten nieuwsgierig af naar het resultaat. Wil je de plantjes niet houden? Trek de wortel dan los en laat de rest in de bak zitten.
Hou hier wel rekening mee als je de compost gaat gebruiken: er kunnen zaden in zitten die nog niet ontkiemd zijn. Wanneer je de compost in de tuin of voor kamerplanten gebruikt, kan er dus een extra plant komen piepen. Een tip om dit te vermijden, is om de compost eerst een tijd in het licht te zetten zodat de zaadjes ontkiemen en je ze kan verwijderen.
Nieuwe laag
Begin juni zat de eerste laag van de bak al goed vol. Tijd om met een nieuwe laag te starten dus!
Om de compost in de huidige laag de kans te geven om te drogen, hebben we deze bovenop de nieuwe laag geplaatst. Indien je de nieuwe laag bovenaan zou zetten, zou het vocht van het GFT terug door de compost sijpelen en kan deze dus niet drogen. De wormen die we tegenkwamen, werden reeds 'verhuisd' naar de nieuwe laag. In principe doen ze dit uit zichzelf, als er geen voedingsstoffen meer in de huidige laag zijn.
Omdat de nieuwe laag onderaan de bak wordt toegevoegd, hebben we de bodem van deze laag met kartonsnippers bedekt vooraleer er GFT aan toe te voegen. Zo vermijden we dat de wormen te snel op de filter belanden en misschien in de percolaatbak kruipen.
Sinds het toevoegen van de nieuwe laag, merken we dat er af en toe toch eens wormen uit de bak kruipen. Het gaat om af en toe een enkele verstekeling. Een mogelijke oorzaak is dat de bak nu misschien iets te nat staat (we bieden veel meer GF dan T aan, dus misschien niet voldoende droge fractie). Na een tweetal weken waren er geen ontsnappingspogingen meer.
Eerste percolaat
Het GFT wordt nu gretig aangevoerd, wat betekent dat de bak veel vochtiger staat en er dus ook meer percolaat ontstaat. Zo'n 20 dagen na het starten met de nieuwe laag hebben we voor het eerst het percolaat afgetapt. Een mooie opbrengst van 200 ml.
Dit percolaat wordt sterk verdund met water (1 deel percolaat en minstens 10 delen water), vooraleer we het aan de planten geven. Om het effect goed te kunnen zien, zullen we testen bij twee dezelfde planten waarvan we bij een het percolaat en de wormencompost zullen toevoegen en bij de andere niet. We zijn benieuwd naar het resultaat!
Compost oogsten
Eens de bovenste laag met de compost voldoende droog is, hebben we de compost geoogst om die toe te voegen aan de potgrond voor onze kamerplanten.
Je moet de wormencompost steeds mengen met gewone potgrond, om te vermijden dat de wortels van je planten gaan verbranden door een teveel aan voedingsstoffen. Een goede verhouding is ongeveer 20% wormencompost en 80% potgrond.
Verder verloop
We zijn nu begin oktober en we stellen vast dat de wormenbak goed werkt. We zien zelden nog wormen op de filter of in de percolaatbak, wat erop wijst dat ze zich goed thuisvoelen. Ook de hoeveelheid percolaat is niet meer zoveel als bij de start van de nieuwe laag (dus de laag is niet meer te nat). Wanneer we wat GFT-afval opzij schuiven, zien we de wormen gretig aan het werk (al vluchten ze snel weg door het licht).
Geurhinder hebben we niet. Enkel de filter is natuurlijk een pak natter geworden, waardoor we bij het controleren van de percolaatbak iets voorzichtiger te werk moeten gaan om niks vuil te maken, maar omdat de wormenbak op een groot stuk karton staat, valt dit eigenlijk heel goed mee.
Het voordeel van de bak op een stuk karton te zetten, is dat je de bovenste laag makkelijk op het karton kan leggen om de bak eens goed te controleren. Is de onderkant van die bovenste laag een beetje vochtig, dan absorbeert het karton dat. Bovendien heb je ook steeds karton in de buurt om te versnipperen als je merkt dat de wormenbak iets te nat staat.
In de zomer waren er af en toe fruitvliegjes te bespeuren, maar dit zorgde niet voor overlast. Door de verlofperiodes werd er ook minder 'gevoerd', waardoor het probleem zichzelf oploste.
Het effect van het percolaat
We voeren een test uit met 2 stekjes van dezelfde moederplant, waarbij de ene plant gewoon water krijgt en de andere plant 1x per maand water met percolaat.
Na verloop van tijd stellen we vast dat de plant die gewoon water krijgt wel sneller groeit, maar de bladeren eerder slap blijven. De plant die af en toe percolaat krijgt, groeit minder snel maar heeft wel heel stevige bladeren.
Op de foto's is de linkerplant degene die af en toe percolaat krijgt.